NAWOŻENIE TRUSKAWEK – JAK ZWIĘKSZYĆ NATURALNĄ ODPORNOŚĆ ROŚLIN?

W ostatnich latach zagadnienie samoodporności roślin nabiera ogromnego znaczenia. Dzieje się to zarówno w kontekście zmieniających się warunków pogodowych, jak i wzrostu presji chorób i szkodników. W kolejnych sezonach rola samoistnej odporności roślin w integrowanej technologii uprawy truskawki będzie tylko rosła. Aby się o tym przekonać, wystarczy zapoznać się z założeniami „zielonego ładu”. Zakładają one regularne wycofywanie substancji aktywnych służących do ochrony roślin.

---

Co to indukcja naturalnej odporność roślin?

Indukcja naturalnej odporności to zagadnienie bardzo szerokie. Należy w nim wyróżnić dwa równoległe szlaki aktywności: optymalizację żywienia roślin składnikami pokarmowymi odpowiadającymi za samoodporość (i) oraz indukcję SAR (ang. systemic acquired resistance – nabyta odporność systemiczna) poprzez zastosowanie pierwiastków lub związków powodujących ekspresję genów odpowiedzialnych za te naturalne mechanizmy.

Nawożenie truskawek – jak zwiększyć odporność na choroby i szkodniki?

W mojej autorskiej technologii budowy samoodporności roślin najważniejszym induktorem jest krzem. Wprawdzie nie jest to pierwiastek troficzny (żywieniowy), ale działa na roślinę wielokierunkowo.

Natomiast spośród typowych pierwiastków troficznych największą rolę w naturalnej odporności roślin odgrywa wapń i fosfor.

Krzem w nawożeniu truskawek

Biorąc pod uwagę wszechstronność krzemu jako pierwiastka wzmacniającego, stosowanie od wczesnej wiosny bloku zabiegów tym pierwiastkiem wydają się wręcz nieodzowne, szczególnie w kontekście powtarzających się regularnie niekorzystnych warunków pogodowych. W technologii budowy naturalnej odporności roślin z użyciem krzemu najważniejszą kwestią jest właściwy dobór nawozów.

Zaleca się preparaty o maksymalnej zawartości jonów ortokrzemowych. Zdecydowanymi liderami w tym zakresie są nawozy Potasil Plus Krzem oraz Barrier Si-Ca.

Jak krzem działa na rośliny?

• Poprzez tworzenie naturalnej bariery mechanicznej utrudniającej rozwój zarodników chorobotwórczych lub żerowanie szkodników,
• poprzez ograniczenie transpiracji oraz poprawę gospodarki wodnej roślin,
• poprzez niwelowanie wewnątrzkomórkowego stresu oksydacyjnego,
• poprzez ekspresję genów odpowiadających za nabytą odporność systemiczną.
  • (To ostatnie zagadnienie jest nadal najmniej zgłębione przez naukę).

Technologia zastosowania krzemu w uprawach jagodowych została precyzyjnie omówiona w ramach Interaktywnego Kursu Szkoleniowego: KONGRES JAGODOWY.

Wapń i fosfor w nawożeniu truskawek

Spośród typowych pierwiastków troficznych największą rolę w naturalnej odporności roślin odgrywa wapń i fosfor.

Jak wapń działa na rośliny?

Podstawową rolą wapnia w procesie budowania naturalnej odporności roślin jest mechaniczne wzmacnianie i uelastycznianie ścian komórkowych. Odbywa się to poprzez stabilizację struktur ligninowych. Warto jednak pamiętać, iż wapń jest jednym z najważniejszych pierwiastków uczestniczących w mechanizmie łagodzenia wewnątrzkomórkowego stresu oksydacyjnego, będącego efektem końcowym każdego stresu abiotycznego.

Jak fosfor działa na rośliny?

Rolę fosforu w budowaniu samoodporności roślin również należy rozpatrywać w dwóch aspektach. Przede wszystkim fosfor to pierwiastek niezbędny w biosyntezie fitoaleksyn. Ich obecność w roślinie jest obecnie uznawana za jeden z najważniejszych czynników decydujących o ich odporności na czynniki stresowe. Z drugiej strony jest to też najważniejszy pierwiastek decydujący o tempie rozwoju oraz funkcjonowaniu systemu korzeniowego, bez którego nie ma co liczyć na zbudowanie odporności u roślin.

Środki ochrony poprawiające samoodporność roślin – induktory odporności

Ważną rolę w budowaniu samooodporności odgrywają specyficzne związki wpływające na ekspresję genów odpowiadających za SAR.

Najpopularniejszym i jednocześnie najważniejszym tego typu związkiem jest laminaryna. Jest to naturalny polisacharyd ekstrahowany z morskiego wodorostu – listownicy palczastej (Laminaria digitata). Znajduje się on w produktach Vaxiplant SL oraz Nutivax. Po zastosowaniu jednego z wymienionych preparatów zawierającego laminarynę roślina zaczyna wytwarzać specyficzne białka odpornościowe, fitoaleksyny. Następnie dochodzi do lignifikacji ścian komórkowych rośliny.

Produktem działającym w analogiczny sposób jest biofungicyd Romeo zawierający cerewisan (941 gram w kilogramie). Cerewisan to naturalna substancja ekstrahowana z drożdży. Jej stosowanie powoduje u roślin indukcję ekspresji genów kodujących białka PR1 oraz PR4.

Upraszczając cały skomplikowany mechanizm indukcji samoodporności roślin na choroby, można podsumować to następująco:

• indukcja ekspresji genu PR1 wzmacnia roślinę przeciw infekcjom powodowanym przez grzyby biotroficzne, czyli rozwijające się na tkance żywej, np. Podospherea macularis – sprawca mączniaka prawdziwego truskawki;
• indukcja ekspresji genu PR4 buduje odporność na grzyby nekrotroficzne, czyli rozwijające się na tkance obumarłej, jakim jest przykładowo Botritis cinerea – sprawca szarej pleśni.